KOELMIDDEL | FREON | WARMTETRANSPORTFLUIDUM
Wat is koelmiddel?
Het ontstaan van koelmiddel
Voordat er koelkasten bestonden moesten mensen opzoek gaan naar efficiënte manieren om voedsel te bewaren. Dit is een eeuwenoude techniek zoals pekelen, etc. Voordat er in elk huishouden een koelkast stond MOESTEN mensen wel vers voedsel eten of het was bedorven. Door de uitvinding van de koelkast (die op koelmiddel werkt) was een daling van verspilling in voedsel.
In het begin werkte men met natuurlijke koelmiddelen zoals ammoniak en propaan. Het grote nadeel was dat deze giftig waren, bij grote concentraties zelfs dodelijk. Sommige waren ook ontvlambaar.
Freon werd ontwikkeld als een veiliger alternatief voor ammoniak, methylchloride, en zwaveldioxide, die voor de ontdekking van freon in koelsystemen gebruikt werden. Freon was zeer veilig, niet brandbaar noch giftig. Het werd zelfs gebruikt om branden te blussen
Op 8 november 2008 kwamen 20 mensen om door verstikking en raakten 21 mensen gewond toen aan boord van de Russische onderzeeër K-152 Nerpa tijdens een oefening het brandblussysteem aan boord spontaan activeerde en een hoeveelheid van het gas vrijkwam.
Het Montréalprotocol, is een internationaal verdrag dat opgesteld is om de ozonlaag te beschermen. Deze bescherming kwam tot stand door de productie van freon te stoppen. Zo is vanaf 1 oktober 2000 de verkoop van CFK in de EU verboden.
Danfoss geeft in onderstaand filmpje een goed overzicht van de verschillende koelmiddelen.
Bron: Danfoss
Wat is koelmiddel veiligheid
Het tegengaan van lekkende koelvloeistoffen, koelmiddel, is van primair van belang als het gaat om veiligheid. Alle koelmiddelen hebben een verstikkende werking, een deel ervan is brandbaar, terwijl een enkel middel zelfs giftig is. En dan zijn er natuurlijk de technische redenen. Een lekkend systeem veroorzaakt een lagere capaciteit, is minder betrouwbaar en verbruikt meer stroom. Het vervangen en/of bijvullen van koelmiddel kost tijd en dus geld, en een slecht werkend systeem vergt extra onderhoud, zeker als er sprake is van gevolgschade. Lekdetectie is mogelijk middels lektesten en/of vaste lekdetectie
Overzicht van beschikbare koelmiddelen
De momenteel meest gebruikte synthetische koelmiddelen zijn R744, R717, R32, R1234ze, R1234yf en de zogenaamde KWS’en (R600a, R290 en R1270). Voorbeelden van natuurlijke koelmiddelen zijn onder meer ammoniak en koolwaterstoffen als propaan en isobutaan. Een natuurlijk koelmiddel is een koelmiddel die de ozonlaag niet aantast en waarbij de GWP gering is. GWP is de afkorting voor Global Warmping Potential. Elk type koudemiddel valt onder dezelfde wetgeving. Bij matig en sterk brandbare koudemiddelen dienen er extra maatregelen getroffen te worden inzake brandveiligheid en personenbescherming.
Koelmiddelen, detectie en de wetgeving
De F-gasregelgeving bepaalt dat voor koelinstallaties waarbij de nominale koelmiddel inhoud overeenkomt met een CO2 eguivalent. van 5 ton of meer, het verlies van koudemiddel jaarlijks maximaal 5% mag bedragen. De F-gasregelgeving is de Europese regelgeving op het gebied van gefluoreerde broeikasgassen (hfk’s). Ligt dat verlies van koelmiddel hoger, dan dient het probleem binnen 14 dagen te worden verholpen, wat binnen 1 maand moet zijn gecontroleerd. Wordt hieraan niet voldaan, dan volgt een stillegging van de installatie binnen 12 maanden na de vaststelling. Verliest de installatie in twee opeenvolgende jaren meer dan 10% aan koelmiddel, dan dient de installatie binnen 12 maanden buiten bedrijf te zijn gesteld. Bovendien moet hiervan binnen 14 dagen melding worden gemaakt bij de bevoegde instanties.
De regelgeving rondom het bijvullen van koelmiddelen wijzigt met ingang van 2020. Dan wordt een verbod van kracht op het bijvullen van koelmiddelen met een GWP-waarde van 2.500 ton CO2 equivalent of bij bestaande koelinstallaties op het werken met een nominale koelmiddel inhoud van 40 ton CO2 equivalent. Vanaf 2030 geldt dit ook voor gerecycleerde en geregenereerde koelmiddelen met een GWP waarde van 2.500 of meer. Een en ander heeft onder meer verregaande consequenties voor de koelinstallaties die R404A en R507 bevatten.
De huidige airco installaties werken ofwel op koemiddel R410A ofwel op koelmiddel R32. Het merendeel van de residentiële airco sytemen of warmtepomp systemen werkt vandaag op R32
Wat is koelmiddel R410A
R410A is een koelmiddel dat het vroegere R407C vervangt. Dit verving het verboden freon chloordifluormethaan (R22) volgens het Montrealprotocol. Het wordt gebruikt in koelmachines die koelen tot 0°C, zoals koelkasten en airconditioners. R410A is een azeotroop mengsel, bestaande uit 50% R32 (difluormethaan) en 50% R125 (pentafluorethaan).
Wat is koelmiddel R32
Om de afbraak van de ozonlaag tegen te gaan wordt sinds eind jaren ’90 van de vorige eeuw het koelmiddel R410A veel gebruikt. R410A bestaat uit een combinatie van R125 en R32. Dit koudemiddel zorgt echter wel voor CO2-uitstoot, waardoor R410A een relatief grote impact heeft op de opwarming van de aarde. R410A heeft een Global Warming Potential (GWP) van 2.090. R32 brengt net als R410A geen schade toe aan de ozonlaag, maar stoot fors minder CO2 uit. R32 heeft namelijk een GWP van 675. Naar verwachting wordt er op grote schaal overgestapt op R32 als koudemiddel.
Koelmiddel en onderhoud
Elke koelinstallatie bevat koelmiddel en vergt preventief onderhoud en daarnaast dienen periodieke inspecties te worden uitgevoerd conform de wettelijke voorschriften, bijvoorbeeld de lekdichtheidscontrole in het kader van de F-gassenverordening.
De frequentie van onderhouds- en inspectiewerkzaamheden is afhankelijk van het type installatie, het koudemiddel en de daarvan gehanteerde hoeveelheid en van het gebruik van de installatie. De frequentie van de onderhouds- en/of inspectiebeurten is gebaseerd op het CO2-equivalent van de koelmiddel inhoud.
Bij een installatie met 5 ton CO2 equivalant komt dit neer op een controle op een keer per 12 maanden, bij een installatie met 50 ton CO2 equivalent op een keer per 6 maanden en bij een installatie met 500 ton CO2 equivalent op een keer per 3 maanden. Is er sprake van vaste lekdetectie dan kan de controlefrequentie worden gehalveerd. De eigenaar/beheerder van de installatie draagt voor dit alles de verantwoording.
Toezicht en handhaving op het gebied van inspecties en keuringen worden uitgeoefend door de arbeidsinspectie of het bevoegd gezag in het kader van de Wet Milieubeheer.
De lektestfrequentie zoals gespecificeerd in de F-gasverordening, moet als minimum worden gebruikt voor alle soorten koudemiddelen, maar veel systemen zullen baat hebben bij frequentere lektesten. De onderhouds- en ijkingsrapporten dienen te allen tijde te worden bijgehouden in een logboek
Bronvermelding: CoolTechnics
